نظر جوانان نسبت به نقش تشکل­های دانشجویی و دانش ­آموزی در ایجاد هویت­های اجتماعی (با تأکید بر هویت شغلی)

 | تاریخ ارسال: 1401/10/21 | 
چکیده
عنوان: نظر جوانان نسبت به نقش تشکل­های دانشجویی و دانش­آموزی در ایجاد هویت­های اجتماعی (با تأکید بر هویت شغلی)
زمینه: تشکل­های دانشجویی و دانش­ آموزی
کد: .......
نوع طرح: پیمایشی
تاریخ اجرا: ۱۳۸۷
محل نگهداری: دفتر مرکزی سازمان نهضت سواد آموزی
تهیه و تدوین: دکتر سید رحیم ابوالحسنی
کلید واژه های فارسی: تشکل­های دانشجویی و دانش­آموزی هویت­های اجتماعی

مسئله اصلی­ای سنجش نگرشی این است که با توجه به اهمیت و نقش حیاتی هویت­های اجتماعی در هم­بستگی و توسعه اجتماعی و با توجه به اینکه بخش اعظم جامعه ما را جوانان تشکیل می­دهند و این نقش دو چندان می­شود، هویت اجتماعی به ویژه هویت شغلی در چه وضعیتی است؟ و توسط کدامین عوامل جامعه پذیری شکل می­گیرد؟ و با توجه به اینکه جوانان در فرایند رشد و فعالیت اجتماعی در معرض جامعه پذیری توسط عواملی چون خانواده، گروه­های همسالان، مدرسه، رسانه های جمعی، نهادهای مذهبی، گروه­های اجتماعی و نیروهای سیاسی می­باشند، کدام یک از این عوامل از نظر جوانان در ساختن اجتماعی آنان تأثیر بیشتری دارند؟ به ویژه در ساخت هویت شغلی آنان کدام عامل تأثیرگذارتر است؟ از نظر جوانان نقش تشکل­های دوران تحصیل در شکل­دهی هویت اجتماعی و شغلی آنان چیست؟
فرض بر این بود که از نظر جوانان نقش این تشکل­ها چندان مهم و جدی نیست.
در این پژوهش وضعیت هویت­­های خانوادگی، روابط اجتماعی، تفریحی، جامعه­ای(قومی، ملی، امتی، جهانی)، اقتصادی فرهنگی، مذهبی، سیاسی و شغلی جوانان و عوامل تأثیرگذار بر هر یک را مورد بررسی قرار دادیم. طبیعی است که دودسته عوامل در شکل­گیری هویت اجتماعی هر فرد تأثیرگذار است: اول علل با متغیرهای زمینه(سن، جنس، تاهل، تحصیلات، شغل، درآمد، محل سکونت و...)، ثانیا عوامل جامعه پذیری.
بنابراین در هر بخشی به تأثیر هر دو دسته توجه شد.
اولین مسئله­ای که باید به آن توجه نمود این است که تقریبا نیمی از جوانان ما در دوران تحصیل عضو تشکل­های موجود در نهادهای آموزشی بودند. چرا که فقط ۵۲ درصد از جوانان در دوران دانش­آموزی عضو تشکل­های دانش­آموزی بودند و ۲/۴۸ درصد از آنان نیز در یکی از تشکل­های دوران دانشجویی عضویت داشته­اند، بنابراین میزان حضور تشکل­ها در زندگی فقط نیمی از جوانان قابل بررسی است.
هویت خانوادگی دارای وضعیت مناسبی است چرا که ۱/۶۲ درصد از جوانان اظهار داشتند که علاقه­مند مقید به روابط خانوادگی هستند و ۶/۲۸ درصد نیز خود را فعال و متعهد به ایجاد و افزایش همبستگی و ارتباطات در خانواده دانستند، فقط ۱/۵ درصد خود را بی­تفاوت نسبت به مسائل و مشکلات خانواده و ۶/۳ درصد نیز خود را گریزان از امور خانوادگی اعلام نمودند.
در میان عوامل جامعه پذیری پدر و مادر بهترین نقش را در ایجاد هویت خانوادگی اعلام نمودند. چنانکه ملاحظه شد ۱۳/۳۱ درصد پدر را عامل اثرگذار و ۶۷/۳۰ درصد نیز نقش مادر را مهمتر دانستند. البته ۳۴/۲۲ درصد نیز علاقه شخصی را دخیل دانستند که بطور طبیعی این علاقه نیز در خانواده شکل می­گیرد. نقش تشکل­های دوران تحصیل بسیار ناچیز است.
دومین هویت اجتماعی که مورد بررسی قرار گرفت، سطح روابط اجتماعی در میان جوانان بود چرا که رسانه­های دیجیتالی امروز جوانان را تنها می­نماید. متأسفانه سطح روابط اجتماعی در میان نوجوانان مناسب نیست، چرا که در عمل فقط نیمی از جوانان ۵۲ درصد موفق می­شوند خودشان را دارای روابط اجتماعی و داشتن دوستان زیاد و علاقه­مند به روابط اجتماعی معرفی نمایند. در میان عوامل جامعه پذیری پدر با ۹۴/۲۱ درصد و مادر با ۱۹/۱۸ درصد نقش­های مهمی را بر عهده دارند. البته ۷۴/۲۷ درصد احساس می­نمایند که علاقه شخصی آنان تأثیرگذار بر روابط اجتماعی است. متأسفانه تشکل­های دانش­آموزی و دانشجویی روی هم رفته فقط ۷۱ درصد در این وضعیت تأثیرگذار هستند.
یکی از هویت­های بسیار مهم در بین جوانان هویت جامعه­ای است. مقصود از هویت جامعه میزان متعلق و تعهد جوانان نسبت به جوامع و اجتماعاتی است که جوانان در آن رشد و زندگی می­کنند، جوانان به طور طبیعی عضو جوامعی مثل خانواده، قوم، ملت، امت، و جامعه جهانی میباشند. البته به موازات آن­ها در اجتماعاتی نظیر گروه­های صنفی، سیاسی و اجتماعی نیز قرار دارند. به نظر در جهان امروز چهار هویت قومی، ملی، امتی و جهانی در چالش با یکدیگر می­باشند، به گونه ای که تقویت هر یک به تضعیف دیگری منجر می­شود. اما در میان جوانان ایرانی دو هویت ملی و امتی در سطح بالایی قرار دارند، چنانکه ملاحظه می­شود هویت ملی با ۶/۹۴ درصد قرار دارد و هویت امتی با ۶/۹۳ درصد بعد از آن قرار می­گیرد اما هویت قومی با ۷/۶۸ درصد و هویت جهانی با ۸/۶۴ درصد در سطوح نسبتا پایینی قرار دارند.
بعد از هویت جامعه­ای، چهار هویت نهادی، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی و سیاسی مورد بررسی قرار گرفتند. در هویت اقتصادی سعی براین شد که ارزش­های حاکم بر نگردش­های اقتصادی جوانان و نیز میزان فعالیت و تلاشی اقتصادی آنان مورد ارزیابی قرار گیرد که داده ها حاجی از آن است که ۷/۴۴ درصد از جوانان علاقه­مند به زندگی مرفه و با لذت می­باشند، و ۷/۳۰ درصد نیز خود را پرتلاش دانست و ۹/۲۰ درصد نیز خود را قانع به حداقل زندگی معرفی کردند، و فقط ۴/۳ درصد خود را گریزان از زندگی مادی و علاقه­مند به ساده زیستی می­دانند که پدر با ۸/۲۹ درصد و مادر با ۸/۱۳ درصد در راس عوامل تأثیرگذار قرار دارند و نقش تشکل­های دانش­آموزی و دانشجویی بسیار ناچیز است.
به لحاظ هویت فرهنگی نیز سعی داشته است تا مبانی ارزشی هویت­های مورد بررسی قرار گیرد که آیا دارای ریشه سنتی، مذهبی و مدرنیسم است که اکثریت جوانان(۳/۵۷ درصد) خود را علاقه­مند به ویژگی­های نوگرایی و ارزش­ها و آداب مدرن معرفی نمودند، و ۶/۱۸ درصد خود را سنتی ۵/۱۸ درصد نیز خود را مذهبی و ۱/۲ درصد نیز خود را مذهبی روشنفکر می­دانند. بنابراین مدرنیسم و نوگرایی ارزش حاکم را در بین جوانان تشکیل می­دهد.
در خصوص شکل گیری هویت فرهنگی نیز پدر با ۲۹/۱۳ درصد و مادر با ۹۷/۱۰ درصد بیشترین تأثیر را دارند، البته ۲۵/۳۸ درصد نیز علاقه شخصی را مطرح کردند.
هویت مذهبی جوانان در سطح متوسطی قرار دارد چنانکه ملاحظه شد ۳/۵۶ درصد از جوانان خود را فردی عادی و مذهبی معمولی می­دانند، و ۵/۲۹ درصد نیز خود را مقید به اصول و احکام مذهبی به صورت فردی می­دانند و ۲/۱۰ درصد نیز خود را فعال در مراکز و گروه­های مذهبی و ۹/۳ درصد نیز خود را بی­اعتقاد به مسائل مذهبی معرفی کردند. در خصوص عوامل مؤثر بر شکل گیری این بعد از هویت، مادر با ۲/۳۱ درصد در رأس قرار دارد و پدر با ۴/۳۰ درصد بعد از مادر قرار می­گیرد، و بعد از علاقه شخصی(۲۵ درصد) نقش عوامل دیگر در سطوح پایینی است.
هویت سیاسی جوانان از موضوعات بسیار مهم و قابل توجه است. هویت سیاسی از جهات مختلفی مورد بررسی قرار گرفت، علی رغم نگرش مذهبی نسبت به سیاست در اوایل انقلاب، هم اکنون فقط ۳/۳۶ درصد از جوانا حضور در سیاست را یک وظیفه دینی می­دانند و ۴/۴۵ درصد نیز سیاست را لازم زندگی می­پندارند، ولی ۱/۶۴ درصد وارد شدن در سیاست را وقت تلف کردن می­دانند، و قریب به نصف جوانان(۴/۴۹ درصد) سیاست را به مفهوم حیله­گری و فریب دانسته و ورود در آن را خطرناک و مضر توصیف می­نمایند، و برای ۸/۵۱ درصد از جوانان فرقی ندارد که چه گروه سیاسی(اصلاح طلبان و یا محافظه کاران) به قدرت برسند، هرچند ۳/۳۵ درصد خود را اصلاح طلب دانسته و ۹/۱۲ درصد نیز خود را محافظه کار معرفی کردند. ۴۴ درصد اظهار داشتند که از نظر سیاسی فعال دائم محسوب می­شوند.
از میان عوامل جامعه پذیری، از نظر جوانان، پدر با ۵/۲۰ درصد در رأس قرار دارد و رسانه­ها با ۱/۱۶ درصد در مرتبه بعدی هستند و بقیه عوامل از جمله تشکل­های دانش آموزی و دانشجویی تأثیر چندانی ندارند.
آخرین هویتی که مورد بررسی قرار گرفت، هویت شغلی بود. در بررسی هویت شغلی نیز، بحث­های مختلفی مورد توجه بود. از جهت ارزش­های محوری در انتخاب شغل، درآمد در راس قرار دارد، چنانکه دیدیم، ۷/۹۳ درصد از جوانان علاقه­مند به شغل پردرآمد، ۷۷ درصد موافق با شغل کم دردسر، ۳/۸۲ درصد دنبال شغل با عزت و اهمیت، ۸/۹۱ درصد به دنبال شغل با نوآوری و ابتکار، ۲/۹۴ درصد به دنبال شغل دارای امنیت و تداوم هستند.
در بحث تعلق به شغل خاص اکثریت جوانان (۴/۶۰ درصد) علاقه شخصی را مطرح کردند. لذا نمی­توان عامل را درک کرد. اما ۱۵ درصد پدر و ۱/۷ درصد نیز مادر را مؤثر دانستند، ضمن آنکه تشکل­ها نقش مناسبی ندارند. در خصوص وضعیت هویت شغلی از جهت مغشوش یا موفق بودن، داده­ها حاکی از آن است که فقط ۶/۴۰ درصد از افراد شغل خود را از قبل تحقیق کردند و ۸/۳۰ درصد بدون تحقیق و بررسی شغل خود را برگزیدند اما ۹/۵۹ درصد از جوانان از شغل خود راضی هستند بنابراین از هویت شغلی موفق برخوردارند.
اما بخشی از جوانان نیز گرفتار هویت شغلی مغشوش می­باشند. در بررسی شاخص­های هویت شغلی مغشوش مشخص شد که ۷/۲۲ درصد از جوانان، علی رغم داشتن شغل خاص، همچنان در مورد آن تحقیق می­نمایند و ۵/۲۱ درصد نیز تا حدودی در حال تحقیق هستند یعنی فقط ۴/۵۴ درصد از آنان با اطمینان در شغل خود مشغول کارند. از میان افراد شاغل ۹/۴۰ درصد در صورت بدست آوردن فرصت مناسب، در صدد تغییر شغل می­باشند و ۲/۱۲ درصد نیز تا حدودی در صدد تغییر شغل می­باشند. بنابراین می­توانیم نتیجه بگیریم که بیش از نیمی از جوانان گرفتار هویت شغلی مغشوش می­باشند.
عدم تحقیق و کسب آگاهی پیرامون مشاغل و ورود در آن­ها به صورت اتفاقی یکی از عوامل اصلی این مشکلات می­باشد.
آنچه که مورد توجه است این است که خانواده همچنان در رأس عوامل تأثیرگذار می­باشد و هیچ عامل جامعه­پذیر دیگری نتوانسته است جای آن را بگیرد و در این میان تشکل­های دوران تحصیل دارای نقش بسیار ناچیز هستند.
 



CAPTCHA
دفعات مشاهده: 2315 بار   |   دفعات چاپ: 35 بار   |   دفعات ارسال به دیگران: 0 بار   |   0 نظر


درباره مؤسسه


  • به منظور پاسخ گویی به نیازهای پژوهشی کشور، توسعه و گسترش پژوهش در زمینه ­های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، مدیریتی و حقوقی مرتبط با توسعه در کشور و جامعه ایران «مرکز مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران‌مهر»  با همت جمعی از اعضای هیات علمی کشور و با مجوز وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۸۲ تاسیس گردید.

اشتراک در خبرنامه

لطفاً نشاني پست الكترونيك خود را برای دريافت اطلاعات و اخبار پايگاه در كادر زير وارد كنيد.

آمار سایت

  • كل کاربران ثبت شده: 11 کاربر
  • کاربران حاضر در وبگاه: 0 کاربر
  • ميهمانان در حال بازديد: 1 کاربر
  • تمام بازديد‌ها: 36491 بازدید
  • بازديد 24 ساعت قبل: 200 بازدید

بازنشر اطلاعات

استفاده از مطالب ارایه شده در این پایگاه با ذکر منبع آزاد می باشد.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مرکز مطالعات و تحقیقات اجتماعی ایران مهر می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 All Rights Reserved | The Institute for Social Study and Research Iran Mehr

Designed & Developed by : Yektaweb